Yfirlýsing frá Sjómannadagsráði
Í gær, mánudaginn 16. apríl, birtist grein í Morgunblaðinu eftir Ingu Sæland alþingismann þar sem fullyrt er að tilteknum leigjanda hjá íbúðaleigufélaginu Naustavör, dótturfyrirtæki Sjómannadagsráðs, hafi verið sagt upp leigusamningi. Þetta er alrangt. Umræddur leigjandi hefur, þegar þetta er ritað, hvorki sagt upp leigusamningi né heldur hefur leigusalinn sagt samningnum upp. Hið rétta er að leigjandinn hefur tilkynnt óformlega að hann hyggist finna sér annað húsnæði. Í kjölfarið höfum við sagt viðkomandi að hann fái það ráðrúm sem hann þarf til að finna húsnæði, með öðrum orðum: hann mun ekki verða rekinn burt af heimili sínu eins og alþingismaðurinn fullyrðir í greininni og Mbl sló upp í vefútgáfu um málið.
Öll viðskipti sem Naustavör stofnar til eru gerð að frumkvæði þeirra sem óska eftir að gera leigusamning með þeim skilmálum sem samningarnir kveða á um og öllum eru kynntir ítarlega áður en skrifað er undir. Allt þar til á fyrri hluta árs 2017 voru skilmálar í leigusamningunum með þeim hætti að leigutökum gafst kostur á að leigja íbúð með því að greiða húsaleigu sem var verðtryggð og síðan „húsgjald“ sem var breytilegt og ákvarðaðist af kostnaði af veitingu ýmissar sameiginlegrar þjónustu við leigjendur, t.d. húsvörslu, rekstri útivistarsvæðis, sólarhringsþjónustusíma, snjómokstri og hreinsun bílastæða, viðbragðsþjónustu öryggisfyrirtækja við tilkynningum frá öryggiskerfum og ýmislegt fleira sem fylgir mikilli þjónustu við íbúa og sem Naustavör er þekkt fyrir.
Örfáir leigjendur í Boðaþingi gerðu athugasemd við þessa skilmála þrátt fyrir að hafa verið upplýstir um þá áður en þeir undirrituðu leigusamning. Þeir kröfðust lækkunar á gjaldinu sem var að mati félagsins ógerlegt nema með því að fella niður ákveðna þjónustuþætti. Slíkt hefði skert þjónustugæði félagsins og á það vildum við ekki fallast enda alveg skýrt fyrir hvað Naustavör stendur þegar kemur að þjónustu við íbúa. Það kom svo á daginn að yfirgnæfandi meirihluti leigjenda fylgdi okkur að málum. Til lengri tíma litið hefði krafa þessara tilteknu leigjenda auk þess leitt til taps á rekstri Naustavarar.
Þrátt fyrir útskýringar á þessum sjónarmiðum Naustavarar ákváðu sex leigutakar að stefna félaginu fyrir dóm sem í meginatriðum komst að þeirri niðurstöðu að þar sem íbúðir Naustavarar stæðu 60 ára eldri til boða en ekki 67 ára og eldri nyti félagið ekki undanþáguákvæðis sem heimilaði innheimtu sérstaks húsgjalds. Umræddir kostnaðarliðir ættu að vera innifaldir í leigunni. Naustavör ákvað að una dómnum og gera þá breytingu á fyrirkomulagi innheimtu leigugjaldsins sem dómurinn fjallaði um. Það var gert með því að bjóða öllum leigutökum einfalda skilmálabreytingu á gildandi samningum þar sem húsgjaldið var fellt niður og samsvarandi upphæð færð undir leiguna með þeim skilmálum að áfram yrði veitt sama þjónusta og fyrir sama verð og verið hafði. Á þetta féllust langflestir leigjendur – og satt að segja – lýstu margir megnustu óánægju með þá vegferð sem þessir tilteknu leigutakar efndu til gagnvart félaginu.
Naustavör hefur að öllu leyti staðið við sinn hluta leigusamninga við íbúa og endurgreitt þeim sem kröfðust endurgreiðslu í samræmi við dóminn. Mánaðarleg greiðsla þessara aðila er nú lægri en annarra íbúa en þeir njóta engu að síður sömu þjónustu og allir hinir. Við slíka mismunun getur Naustavör ekki unað. Því var ákveðið að segja þeim samningum upp í samræmi við gagnkvæm uppsagnarákvæði. Það eru fyrst og fremst sanngirnisjónarmið gagnvart leigjendum sem liggja að baki uppsögnunum sem um ræðir. Viðkomandi aðilar gerðu á sínum tíma leigusamning af fúsum og frjálsum vilja sem fólu í sér skýrt ákveðnar greiðslur fyrir þjónustu. Þeir kusu síðan sjálfir að samþykkja ekki nauðsynlegar breytingar á skilmálum leigusamnings svo að hægt væri að veita áfram sama þjónustustig og verið hafði og er m.a. hornsteinn þeirrar hugmyndafræði sem býr að baki þjónustu Naustavarar á húsnæðismarkaði fyrir eldra fólk. Þrátt fyrir óánægju þessara örfáu einstaklinga eru í dag yfir þrjú hundruð manns á biðlista eftir íbúð hjá Naustavör og það er ekki síst vegna þeirrar þjónustu sem félagið veitir og langflestir hafa leitað til okkar vegna þess orðspors sem ánægðir leigutakar hafa skilið eftir sig.
Að endingu vil ég taka skýrt fram að hjúkrunarheimili Hrafnistu hafa alls enga aðkomu að þessu máli eins og látið er að liggja í greininni og slegið var upp á forsíðu Morgunblaðsins og í kjölfarið á vef Mbl.
Reykjavík 16. apríl 2018.
Hálfdan Henrýsson, formaður Sjómannadagsráðs.